Wieża Bismarcka w Świebodzinie to niezwykły obiekt, który przyciąga uwagę zarówno turystów, jak i mieszkańców regionu. Objekt ten pełnił funkcję wieży widokowej, usytuowanej na malowniczej Winnej Górze, która majestatycznie wznosi się nad osiedlem Nowy Widok w Świebodzinie.
Historia tej konstrukcji jest fascynująca, ponieważ nie tylko stanowi ona atrakcję turystyczną, ale także jest świadkiem wielu wydarzeń, które miały miejsce w tym miejscu. W dzisiejszych czasach wieża nadal zachwyca swoim urokiem, oferując odwiedzającym piękne widoki oraz możliwość spędzenia czasu na świeżym powietrzu.
Historia wieży
Historia wieży Bismarcka sięga końca roku 1904, kiedy to w Świebodzinie, na zebraniu Związku Marchii Wschodniej, dr Woge zapoczątkował pomysł budowy wieży widokowej. W celu realizacji tego przedsięwzięcia utworzono komitet, na czele którego stanął rajca Albert Sckerle. Miasto, wychodząc naprzeciw inicjatywie, ofiarowało bezpłatnie teren na Winnej Górze (I Weinberg) – jednym z dwóch ówczesnych ośrodków winnic w tej miejscowości.
Zadaniem burmistrza Schermanna było opracowanie projektu budowli, natomiast realizacja została powierzona doświadczonemu mistrzowi murarskiemu, maksowi Fechnerowi. Aby sfinansować przedsięwzięcie, postanowiono wykorzystać darowizny. W związku z ograniczonymi funduszami, planowana okazała wieża musiała zostać uproszczona, co skutkowało zmianą z czworokątnej formy na okrągłą i nieco niższą.
Kameralne położenie kamienia węgielnego miało miejsce w dniu 1 kwietnia 1905 roku, co nie było przypadkowe, gdyż tego dnia obchodzono 90. rocznicę urodzin zmarłego kanclerza Ottona von Bismarcka. Uroczystość otwarcia odbyła się 20 września 1908 roku, przy dźwiękach ognistej miski, z licznie zgromadzonymi mieszkańcami oraz władzami rejencji, zaledwie cztery lata po przyjęciu pomysłu na budowę.
Wieża w swojej oryginalnej formie przetrwała do końca 1945 roku. Po zakończeniu II wojny światowej stanowiła punkt obserwacyjny dla lotnictwa wojskowego, które patrolowało tzw. strefę nadgraniczną. W tym czasie zdemontowano znicz oraz nadbudówkę.
W ciągu kolejnych lat w epoce PRL-u wieża, pomimo formalnego przynależności do miasta, pozostawała w zasadzie bezpańska, przez co po 1989 roku zaczęła ulegać coraz bardziej zaawansowanej dewastacji. Na początku lat 90. XX wieku, aby uratować obiekt przed całkowitą ruiną, wieża została odkupiona od miasta przez świebodzińskiego krótkofalowca. Dzięki jego staraniom, teren wokół Bismarckturm został uporządkowany i ogrodzony, a także usunięto namalowaną przez wandali swastykę, która szpeciła wejście.
Dziś na szczycie wieży znajduje się rozbudowany system antenowy, który służy lokalnym użytkownikom krótkofalówek.
Idea budowania wież
Wieże Bismarcka, znane także jako Bismarckturm, to charakterystyczne budowle, które powstały w latach 1869-1934. Ich architektura przybrała formę wieży lub kolumny, mając na celu wyrażenie niemieckiej dumy narodowej. Na całym świecie z inicjatywy pruskiego Związku Studentów wybudowano łącznie 238 tych struktur, z czego 170 przetrwało do dzisiaj. W Niemczech powstało najwięcej wież, ale istniały również w innych krajach, takich jak Austria czy Chile, a także w północnoafrykańskich koloniach niemieckich: Tanzanii i Kamerunie.
Wartościowe jest to, że pierwotnie planowano zbudować och ponad 400 wież, jednak zrealizowano jedynie 238 projektów. Z terenów byłych Prus, które po II wojnie światowej weszły w skład Polski, wzniesiono 40 konstrukcji, z których do dzisiaj zachowało się tylko 17.
Wieże Bismarcka łączył pewien interesujący zwyczaj, na który warto zwrócić uwagę. W rocznice urodzin oraz śmierci ich patrona, a także podczas innych świąt, takich jak przesilenie letnie (noc z 21 na 22 czerwca), na szczytach wież rozpalano ogień ku czci kanclerza Ottona von Bismarcka. Warto zaznaczyć, że Bismarck był w swoim czasie niezwykle popularny w Niemczech, otaczany wręcz kultem. Uważano go za męża stanu, który zjednoczył Niemcy, przekształcając je w nowoczesne państwo europejskie.
Do jego najważniejszych działań należało tzw. Kulturkampf, który polegał na wykluczeniu Kościoła katolickiego oraz germanizacji wszystkich ziem niemieckich, w tym w szczególności tych pozyskanych podczas rozbiorów Polski. Warto pamiętać, że w tamtym okresie Niemcy były zlepkiem różnych kultur i narodowości.
Dane techniczne
Wieża Bismarcka w Świebodzinie to obiekt, który przyciąga uwagę zarówno ze względu na swoje znaczenie historyczne, jak i unikalne cechy architektoniczne. Jej koszt budowy wyniósł około 11 tysięcy marek, co wówczas stanowiło niemałą kwotę.
Wysokość wieży sięga 22 metrów, co czyni ją widoczną z daleka. Zbudowano ją z muru warstwowego, a elewacja wykonana została z ciosów granitowych, co było zgodne z ideą, aby tego rodzaju konstrukcje były trwałe oraz odporne na działanie czynników atmosferycznych.
Wnętrze wieży, z którego prowadzą schody na platformę widokową, stworzone jest z cegły. Powierzchnię otoczonego balustradą tarasu wieńczy 5-metrowa nadbudówka, na której umieszczony został znicz – misa ogniowa z cynkową pokrywą, zakończona iglicą odgromnika.
Powyżej głównego wejścia zamocowany jest brązowy medalion przedstawiający Bismarcka, odlany w odlewni Glandenbecka w Berlinie. Interesującym szczegółem jest fakt, że fundatorem tej płaskorzeźby był sam dr Woge.
W oparciu o niepublikowane rękopisy wnuczki kanclerza, Walentyny, z roku 1937, wiadomo, że wewnątrz wieży mieścił się obraz oraz granitowa płyta upamiętniająca Bismarcka.
Pozostałe obiekty w kategorii "Obiekty związane ze sztuką":
Figura Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata | Ławeczka Czesława Niemena w ŚwiebodzinieOceń: Wieża Bismarcka w Świebodzinie